Bạn có từng ăn tiết canh, nem chua hay thịt lợn tái, đặc biệt là trong dịp Tết Ất Tỵ 2025? Những món khoái khẩu này có thể đang âm thầm mang đến hiểm họa lớn cho sức khỏe của bạn! Sán dải lợn không chỉ là một ký sinh trùng thông thường mà còn là mối nguy hại tiềm tàng cho sức khỏe con người. Khi trứng hoặc ấu trùng sán dải xâm nhập vào cơ thể, chúng có thể phát triển thành sán dải trong ruột hoặc di chuyển và ký sinh ở bất kỳ vị trí nào trong cơ thể, từ mô cơ, tim, mắt đến não bộ.
Những trường hợp ấu trùng sán dải lợn ký sinh ở não (neurocysticercosis) có thể dẫn đến những hậu quả lâu dài như động kinh, đau đầu dữ dội, liệt nửa người, thậm chí tử vong do chèn ép cấu trúc thần kinh hoặc tăng áp lực trong sọ. Đối với mắt, ấu trùng có thể gây giảm thị lực nghiêm trọng, dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị kịp thời.
Những nguy cơ này thường xuất phát từ thói quen ăn uống không an toàn, như ăn tiết canh, thịt lợn tái sống hoặc rau sống không rửa kỹ. Điều đáng lo ngại là nhiều người mang sán dải trưởng thành trong ruột nhưng không hề hay biết, vô tình phát tán trứng sán dải ra môi trường, gây nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng.
Trường hợp lâm sàng đáng báo động
Khoa Nội Thần kinh Tổng quát Bệnh viện Nhân dân 115 TP.HCM gần đây tiếp nhận một bệnh nhân nam 66 tuổi, ngụ tại Hóc Môn, TP.HCM, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đau đầu dữ dội, co giật méo miệng, yếu nhẹ nửa người phải. Khai thác tiền căn người bệnh đã có những triệu chứng âm thầm kéo dài nhiều tháng như mệt mỏi, đau cơ, tiêu phân lỏng, nôn ói kéo dài, sụt cân, hồi hộp đánh trống ngực, rối loạn nhịp tim, thậm chí đã từng bị ngất.
Sau khi được thăm khám lâm sàng, bệnh nhân được chụp cộng hưởng từ (MRI) sọ não ghi nhận tổn thương não nhiều vị trí, phù não. Bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân nhiễm ký sinh trùng ở não nên tiếp tục thực hiện xét nghiệm huyết thanh học xác nhận kết quả dương tính với ấu trùng sán dải lợn Cysticercus.
Bệnh nhân được chụp Xquang xương đùi, CT-scan ngực để tầm soát tổn thương ở cơ quan khác, phát hiện vô số nang sán dải còn sống hoặc đã bị hóa vôi “ẩn nấp” trong não, nhu mô phổi, và trong da, cơ trên toàn bộ cơ thể người bệnh.
Thủ phạm? Chính là món thịt lợn tái mà bệnh nhân ăn hàng tuần?
Hình 1. Phim chụp CT (trái) có tổn thương vôi hóa lan tỏa hai bán cầu dạng hạt. Trên phim MRI (phải) nang sán dải lợn đang hoạt động ở bán cầu não trái và rải rác ở bán cầu não phải, gây phù nề nhu mô xung quanh và khiến bệnh nhân co giật, méo miệng, biểu hiện giống như đột quỵ.
Qua điều tra dịch tễ, bác sĩ ghi nhận bệnh nhân có thói quen hay ăn gỏi thịt lợn tái sống và uống nước không đun sôi trong nhiều năm và đã từng có thời gian chăn nuôi gia súc, trong đó có lợn giống.
Trường hợp này được chẩn đoán viêm não do nang sán dải lợn và nhiễm nang sán dải ở đa cơ quan, nổi bật nhất là ở não, mô dưới da và ở cơ. Người bệnh nhanh chóng được điều trị bằng thuốc chống ký sinh trùng, chống viêm, phòng ngừa co giật cùng với chăm sóc tích cực. May mắn, bệnh nhân hồi phục tốt sau quá trình điều trị và được xuất viện
|
Nang Sán Dải Lợn - “Những hạt gạo” đáng sợ
Bệnh sán dải lợn, do ký sinh trùng Taenia solium gây ra, có hai dạng phổ biến: sán dải trưởng thành sống trong ruột non và ấu trùng sán dải ký sinh tại các cơ quan trong cơ thể. Đây là bệnh nguy hiểm, đặc biệt tại những khu vực có thói quen ăn uống không đảm bảo vệ sinh.
Người ăn phải thịt lợn có nang chứa ấu trùng sán dải còn sống (heo gạo), khi vào ruột non sẽ nở ra thành con sán trưởng thành. Trường hợp người nuốt phải trứng sán dải lợn thì sẽ phát triển thành bệnh nang sán dải lợn. Trứng sán dải lợn xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa, nở thành ấu trùng. Sau đó ấu trùng di chuyển qua hệ tuần hoàn và "định cư" tại các cơ quan như não, cơ hoặc mắt, gây tổn thương nghiêm trọng.
Nguồn lây nhiễm phổ biến là từ những món ăn như nem chua, thịt lợn tái sống, rau sống, hoặc do vệ sinh tay kém.
Hình 3. Chu trình sinh sản và phát triển của sán dải lợn.
Nguồn: Center of Disease Control
Triệu Chứng
- Sán dải trưởng thành: Sán dải bám vào ruột non, gây đầy hơi, chướng bụng, đau vùng thượng vị, chán ăn, hoặc sụt cân. Tuy nhiên, nhiều trường hợp không có triệu chứng rõ ràng, chỉ phát hiện qua đốt sán dải theo phân ra ngoài.
- Nang sán dải lợn: Nang có thể xuất hiện ở não, cơ, mắt, hoặc tim. Khi ký sinh ở não, bệnh nhân có thể đau đầu dữ dội, động kinh, rối loạn trí nhớ, hoặc liệt. Nếu nang ký sinh ở mắt, người bệnh có nguy cơ giảm thị lực hoặc mù. Nang sán dải trong tim gây rối loạn nhịp tim, khó thở, và có thể tử vong trong trường hợp nghiêm trọng.
Điều trị
Thuốc xổ giun sán thông thường không tiêu diệt được sán dải lợn. Khi xuất hiện những dấu hiệu hoặc nghi ngờ mắc sán dải lợn, người bệnh nên đi đến bệnh viện hoặc các chuyên khoa ký sinh trùng để có chẩn đoán chính xác.
Để điều trị bệnh ấu trùng sán dải lợn người bệnh cần sử dụng đúng thuốc diệt kí sinh trùng, đúng cách và đúng liều theo chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra các thuốc điều trị ký sinh trùng có khả năng xảy ra tác dụng phụ khi uống trong nhiều ngày. Người bệnh không tự mua thuốc uống và sử dụng khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.
Ngoài ra, bác sĩ còn chỉ định điều trị triệu chứng của hệ cơ quan bị tổn thương: chống phù não, chống co giật, kiểm soát nhịp tim, giảm đau cơ,…..
Kinh nghiệm rút ra: Cảnh giác với bệnh nang sán dải lợn
Bệnh nang sán dải lợn có thể gây ra nhiều triệu chứng thần kinh nghiêm trọng như co giật, đau đầu kéo dài, rối loạn ý thức. Do đó, việc chẩn đoán sớm và chính xác đóng vai trò quan trọng trong điều trị và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Phòng Ngừa Hiệu Quả
Thông thường, trứng và ấu trùng sán dải sẽ chết khi ở trong nhiệt độ trên 75 độ C trong vòng 5 phút hoặc đun sôi liên tục với 100 độ C trong 2 phút. Do đó:
- Ăn chín, uống sôi: Thịt lợn cần được nấu chín kỹ ở nhiệt độ trên 75°C trong 5 phút hoặc sôi ở 100°C trong 2 phút. Tránh ăn thịt tái, tiết canh, hoặc nem sống.
- Vệ sinh cá nhân: Rửa tay sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Nguồn thịt an toàn: Chỉ mua thịt có nguồn gốc rõ ràng và được kiểm dịch.
- Quản lý vật nuôi: Lợn cần được nuôi nhốt và chăm sóc đúng cách, không thả rông.
Nấu chín kỹ, sống an vui!
Thói quen ăn uống lành mạnh và vệ sinh sẽ bảo vệ bạn và gia đình khỏi nguy cơ mắc bệnh sán dải lợn. Nếu có triệu chứng bất thường, hãy đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Chỉ một chút bất cẩn trong việc lựa chọn thực phẩm cũng có thể dẫn đến hậu quả khôn lường. Đừng để sán dải lợn âm thầm phá hủy sức khỏe và cuộc sống của bạn. Thực hiện ăn chín, uống sôi và đi khám ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ để bảo vệ chính mình và những người xung quanh.
Với chuyên môn cao và tinh thần cảnh giác, các bác sĩ đã chẩn đoán chính xác một tình huống nhiễm ký sinh trùng xâm lấn não hiếm gặp. Theo thống kê, tỷ lệ nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương do ký sinh trùng chỉ chiếm khoảng 2-10% trong các bệnh lý nhiễm trùng thần kinh, cho thấy đây là một tình huống không phổ biến nhưng cực kỳ nguy hiểm.
Khoa Nội thần kinh tổng quát Bệnh viện Nhân dân 115 là địa chỉ tin cậy trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý thần kinh như đột quỵ, động kinh, đau đầu, và các rối loạn thần kinh phức tạp. Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, khoa cam kết mang đến sự chăm sóc toàn diện, cá nhân hóa cho từng người bệnh. Hãy đến với Khoa Nội thần kinh tổng quát để được tư vấn, điều trị kịp thời, và bảo vệ sức khỏe thần kinh của bạn tốt nhất.
📞 Để được tư vấn và đặt lịch khám tại Bệnh viện Nhân dân 115, vui lòng liên hệ: 028 3865 2368 hoặc truy cập website bệnh viện https://benhviennhandan115.com
TS.BS Trần Thanh Hùng, Phó Trưởng khoa Nội thần kinh tổng quát, Bệnh viện Nhân dân 115
Giảng viên bộ môn Thần kinh, Đại học Y dược thành phố Hồ Chí Minh.
Zalo
Facebook
Youtube