Năm 2024, bệnh viện Nhân dân 115 tiếp nhận và điều trị cho hơn 17.000 người bệnh đột quỵ. Sau đột quỵ di chứng để lại ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống người bệnh, trong đó rối loạn nuốt là vấn đề cần được nhận biết và can thiệp sớm.
RỐI LOẠN NUỐT SAU ĐỘT QUỴ: BẠN CẦN BIẾT NHỮNG GÌ?
1. Rối loạn nuốt là gì?
Rối loạn nuốt (dysphagia) là tình trạng khó khăn hoặc không thể
nuốt thức ăn, nước uống hoặc nước bọt một cách an toàn. Đây là biến chứng phổ biến sau đột quỵ, ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và chất lượng sống của bệnh nhân. Theo nghiên cứu, khoảng 50% bệnh nhân đột quỵ gặp khó khăn nuốt ngay sau khi xảy ra, và 11-13% vẫn còn vấn đề sau 6 tháng (theo Dysphagia after Stroke: an Overview - PMC).
2. Tại sao rối loạn nuốt xảy ra sau đột quỵ?
Đột quỵ có thể làm tổn thương các vùng não kiểm soát cơ chế nuốt, dẫn đến giảm khả năng phối hợp giữa cơ miệng, lưỡi và họng. Điều này có thể khiến thức ăn hoặc nước dễ đi vào đường thở (sặc) thay vì xuống thực quản, làm tăng nguy cơ viêm phổi hít và suy dinh dưỡng.
Viêm phổi do hít (aspiration pneumonia), xảy ra khi thức ăn hoặc chất lỏng vào đường hô hấp.
Mất nước và suy dinh dưỡng, dẫn đến giảm cân và suy yếu sức khỏe.
Giảm chất lượng cuộc sống, đặc biệt khi bệnh nhân không thể ăn uống cùng gia đình hoặc bạn bè.
3. Các dấu hiệu nhận biết rối loạn nuốt là gì?
- Ho, nghẹn hoặc sặc khi ăn, uống
- Cảm giác thức ăn bị mắc kẹt ở cổ họng
- Giọng nói khàn sau khi nuốt
- Chảy nước dãi, khó kiểm soát nước bọt
- Sút cân không rõ nguyên nhân
- Viêm phổi tái diễn do hít sặc
Theo Hội đột quỵ Hoa Kỳ (American Stroke Association), quản lý kịp thời rối loạn nuốt có thể giảm nguy cơ biến chứng và cải thiện kết quả phục hồi.
4. Làm thế nào để đánh giá và điều trị rối loạn nuốt?
- Đánh giá: Bệnh nhân sẽ được kiểm tra khả năng nuốt bằng các bài test lâm sàng và có thể cần đến các phương pháp như nội soi hoặc chụp X-quang cản quang để xác định mức độ rối loạn.
- Điều trị: Bác sĩ và chuyên gia phục hồi chức năng sẽ hướng dẫn các bài tập tăng cường cơ nuốt, thay đổi tư thế ăn uống, điều chỉnh kết cấu thức ăn, và trong một số trường hợp, có thể cần hỗ trợ bằng ống thông nuôi dưỡng tạm thời. Khoa Dinh dưỡng tại Bệnh viện Nhân dân 115 đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ bệnh nhân rối loạn nuốt sau đột quỵ, bác sĩ dinh dưỡng và dinh dưỡng viên làm việc chặt chẽ với các chuyên gia khác như bác sĩ phục hồi chức năng để đảm bảo bệnh nhân nhận được dinh dưỡng đầy đủ trong khi phục hồi chức năng nuốt.
5. Bệnh nhân cần làm gì để cải thiện rối loạn nuốt?
- Ăn chậm, nhai kỹ, uống nước theo ngụm nhỏ
- Ngồi thẳng khi ăn, tránh nói chuyện trong lúc ăn
- Luyện tập các bài tập phục hồi chức năng nuốt
- Tuân theo hướng dẫn của bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng về chế độ ăn phù hợp
�� Nếu bạn hoặc người thân gặp khó khăn khi nuốt sau đột quỵ, hãy đến khám chuyên khoa Dinh dưỡng tại bệnh viện Nhân dân 115 để được thăm khám và hướng dẫn điều trị kịp thời!
Quy trình tiếp cận:
- Bệnh nhân được giới thiệu đến Khoa Dinh dưỡng ngay sau khi được chẩn đoán rối loạn nuốt, thường thông qua đội ngũ y tế tại bệnh viện.
- Bác sĩ dinh dưỡng sẽ khám để đánh giá và lập kế hoạch chăm sóc.
- Trong suốt thời gian nằm viện, bệnh nhân sẽ nhận được hỗ trợ liên tục, bao gồm các chế độ ăn và hướng dẫn thực hành.
- Sau xuất viện, bệnh nhân được cung cấp tài liệu hướng dẫn, thông tin liên hệ, và kế hoạch tái khám.
BS.CKI Trần Trọng Nhân - Phụ trách Phó khoa Dinh dưỡng, BV Nhân dân 115.
Zalo
Facebook
Youtube