Theo dữ liệu từ các nguồn đáng tin cậy như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), và các nghiên cứu từ Đại học Oxford và Đại học Y khoa Yale, tuổi trung bình mắc bệnh đột quỵ trong dân số nói chung dao động từ 70 đến 75 tuổi. Tuy nhiên, con số này có thể thay đổi tùy thuộc vào khu vực địa lý, giới tính, và các yếu tố nguy cơ.
Phụ nữ thường mắc đột quỵ ở tuổi cao hơn nam giới, nguyên nhân có thể do tuổi thọ trung bình của họ cao hơn, ngoài ra tỷ lệ hút thuốc lá và sử dụng bia rượu ở phụ nữ thấp hơn so với nam giới.
Ở Việt Nam, số liệu công bố vào 2019, qua 6601 bệnh nhân nhập viện BVND 115 cho thấy, tuổi trung bình mắc đột quỵ là 62. Dữ liệu khác từ 2300 bệnh nhân đột quỵ qua đăng ký ResQ tại Việt Nam cũng cho kết quả tương tự. Điều này có nghĩa, tuổi mắc phải đột quỵ ở Việt Nam đang thấp hơn khoảng 10 tuổi so với số liệu các nước phát triển. Hay nói một cách khác, bệnh nhân đột quỵ tại Việt Nam đang trẻ hơn !!!
Không riêng ở Việt Nam, việc gia tăng tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tại các nước đang phát triển là một vấn đề đáng lo ngại, xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là các nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này:
1. Tăng huyết áp và các bệnh lý nền
• Người trẻ ngày càng phải đối mặt với các bệnh như tăng huyết áp, tiểu đường, và rối loạn lipid máu ở độ tuổi sớm hơn.
• Nguyên nhân chủ yếu là do lối sống ít vận động, chế độ ăn không lành mạnh (nhiều đồ ăn nhanh, ít rau củ), và béo phì, vốn đang trở nên phổ biến trong bối cảnh hiện đại hóa.
2. Lối sống đô thị hóa
• Quá trình đô thị hóa nhanh chóng ở các nước đang phát triển đã thay đổi thói quen sống của người trẻ.
• Họ ít hoạt động thể chất hơn, tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối và đường, đồng thời chịu áp lực từ căng thẳng tâm lý do công việc và cuộc sống thành thị. Tất cả đều là yếu tố nguy cơ lớn gây đột quỵ.
3. Ô nhiễm không khí
Ở nhiều thành phố lớn tại các nước đang phát triển, ô nhiễm không khí đạt mức báo động. thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm. Các nghiên cứu gần đây, gợi ý mối liên quan giữa ô nhiễm môi trường và việc tăng nguy cơ đột quỵ.
4. Thiếu tiếp cận dịch vụ y tế
• Hệ thống y tế ở các nước đang phát triển thường còn hạn chế, với ít chương trình tầm soát các bệnh lý nền như tăng huyết áp hay tiểu đường.
• Việc không phát hiện và điều trị kịp thời các yếu tố nguy cơ khiến người trẻ dễ bị đột quỵ mà không có sự chuẩn bị trước.
5. Hút thuốc và sử dụng chất kích thích
• Tỷ lệ hút thuốc lá, uống rượu bia và sử dụng các chất kích thích khác đang tăng lên ở người trẻ tại các nước đang phát triển.
• Những thói quen này làm tổn thương mạch máu và tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt khi kết hợp với các yếu tố khác.
6. Yếu tố di truyền và chủng tộc
• Một số nhóm dân tộc ở các nước đang phát triển có nguy cơ cao hơn về các bệnh lý mạch máu do yếu tố di truyền.
• Khi kết hợp với các yếu tố môi trường và lối sống không lành mạnh, nguy cơ đột quỵ ở người trẻ càng tăng lên.
7. Thiếu nhận thức và giáo dục
• Nhiều người trẻ không nhận thức đầy đủ về các yếu tố nguy cơ và triệu chứng của đột quỵ.
• Tâm lý chủ quan (cho rằng đột quỵ chỉ xảy ra ở người lớn tuổi) có thể dẫn đến sự chậm trễ trong việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp, làm tăng tỷ lệ tử vong hoặc biến chứng nghiêm trọng.
Sáng ngồi họp giao ban, nhìn lại danh sách 49 bệnh nhân đột quỵ mới nhập viện trong ngày hôm qua, độ tuổi từ 7x trở xuống (dưới 56 tuổi) đã chiếm gần 50%, đặc biệt có một bệnh nhân nữ sinh năm 2004 !!!
Rõ ràng, chúng ta cần thêm những số liệu lớn hơn, có tính chất quốc gia để xác định chính xác độ tuổi trung bình mắc đột quỵ ở Việt Nam, từ đó có thể xây dựng chính sách dự phòng đột quỵ phù hợp./.
PGS.TS.BS. Nguyễn Huy Thắng
Zalo
Facebook
Youtube